وڻ وڻ منجهان واس اظهر امر

وڻ  وڻ منجهان واس پنجن شاعرن جو گڏيل ڪتاب !!

اظهر امر

مختلف وقتن تي سنڌ اندر گڏيل شاعري جا ڪتاب ڇپجي پڌرا ٿي رهيا آهن. انهي سلسلي ۾ سنڌ اندر تمام گهڻي تيزي پڻ آئي آهي. هن وقت تائين گڏيل شاعري جا ڪتاب ڪافي ڇپجي چُڪا آهن جن کي تمام گھڻي پذيرائي پڻ ملي چڪي آهي. هڪ ڪڙي مون پڻ تيار ڪئي هئي جنهن ۾ سنڌ ڌرتيءِ جا سُٺا ۽ نوجوان سرجڻهار شامل هئا. اُهو ڪتاب ڪمپوز ٿيڻ لاء پڻ ويو هو پر ڪن سببن جي ڪري شايع نه ٿي سگھيو. هن وقت مان جنهن ڪتاب تي پنهنجو رايو لکي رهيو آهيان اُهو ڪتاب آهي ´وڻ وڻ منجهان واس` جيڪو تعلقي جوهي، ضلعي دادو جي ٻن سرجڻهارن مرتب ڪيو آهي. انهي ٻنهي جا نانء سُٺن شاعرن ۾ لکيا وڃن ٿا. هڪ گھايل لغاري۽ ٻيو زين کوسو جن هي پيارو گلدستو تيار ڪري اسان جي هٿن تائين پهچايو آهي جنهن منجهان اسان وقت بوقت واس وٺندا رهون ٿا. هي ڪتاب پنجن شاعرن جي خوبصورت شاعري تي مشتمل آهي. هن ڪتاب ۾ موجود شاعرن  جو تعلق جوهي تعلقي سان آهي. جن پنهنجي تخليقن سان هن ڪتاب کي هڪ گلدستي جيان سينگاريو آهي. هن ڪتاب ۾ جيڪا خوشبو آهي سا هاڻي صدين تائين پنھنجو واس واسيندي رهندي.

جن شاعرن هن ڪتاب کي پنهنجي من ۾ متل مانڌاڻ کي ٺارڻ لاء تخليقن سان سهڻي نموني سينگاريو آهي انهن ۾ مير محرم لغاري، خادم جسڪاڻي، سڪندر اُداس لنڊ، زين کوسو ۽ گھايل لغاري شامل آهن.

مير محرم لغاري جنهن جو اصل نالو محرم لغاري آهي، سندس جنم 9 آڪٽوبر 1974 ۾ ڳوٺ ميان بخش لغاري تعلقه جوهي ۾ ٿيو. سندس ادبي لڏي ۾ اچڻ وارو سفر به چڱو خاصو پيو لڳي. پاڻ لکي ٿو منهنجو ادبي سفر 1989ع ۾ ٿيو. سندس مواد 1990 ۾ اخبارن ۽ رسالن جي زينت بڻجڻ لڳو.

سندس شاعري مان چونڊ 

مينهن کي چئجو؛ هاڻ اچ به کڻي،

هوريان هوريان لڏي پيو پاڙو.

مير محرم لغاري جون اُهي سٽون ڪيڏيون نه جاندار آهن. مان سمجهان ٿو ته هن اُهي سٽون ڪاڇي واري علائقن ۾ نه پوندڙ برساتن سبب سرجيون هونديون. سندس اُهي سٽون منهنجو لبن تي بار بار اچن پيون مان سمجهي رهيو آهيان. اڪثر ڪري ڪاڇي ۽ ٿر جا ماڻهو برساتن جي انتظار ۾ هوندا آهن. جڏهن پاڻي ناهي هوندو، هو پنهنجو پوکيل پوک به مال کي کارائي ڇڏيندا آهن. مير جي هر شعر ۾ ڏڪاريل ڏيھ جو دائهون ڪثرت سان سمايل آهن.

هڪ ٻئي غزل ۾ چئي ٿو

تنهنجي پاڙي جي نانءُ تان صدقي،

“مير” ۽ “مير” جو سڄو پاڙو.

ٻي سٽ ۾ به ڪمال ڪيو اٿس! پرين جو پاڙو ڪنهن کي پيارو ناهي هوندو!  عاشق ته اڪثر ڪري پرين جي پاڙي جا هروڀرو به پيا چڪر لڳائيندا آهن ته شال ڪنهن ويلي پرين جو دردار نصيب ٿئي. پرين ته ڇا پر پرين جي پار کان ايندڙ هر ماڻهون تان پيا قربان ٿيندا آهن. مير ته چئي ٿو ته مان ته تنهنجي پاڙي تان صدقي پر منهنجو سڄو پاڙو تنهنجي نانءَ تان صدقي.

خادم  جسڪاڻي جو اصل نالو خادم حسين جسڪاڻي آهي سندس جنم 20 جولاءِ 1975ع تي جوهي شهر ۾ ٿيو. هن سنڌي ادب ۾ لکڻ جي شروعات 1990ع کان ڪئي. سندس مواد سنڌ جي مختلف اخبارن رسالن جي زينت بڻيو.

 سندس شاعري مان ڪجھ چونڊ:

مزدورن جو ڏينهن ملهايئي؟

جن کي مُيسر ڍئو ئي ڪونهي.

خادم! واھ واھ! ڪمال جو سٽون سرجيون اٿئي! جن تي توکي لفظن ۾ داد ڪيئن ڏيان؟ واقعي به انهي ڳالھ ۾ ڪو به شڪ ناهي ته اڄ ڪلھ اسان جا ادارا پهرين مئي تي مزدورن جو عالمي ڏينهن ملهائن ٿا مگر انهن مزدورن کان ڪڏهن اها پڇا به ڪونه ڪن ته آيا اوهان جو گذر سفر ڪيئن پيو هلي. باقي خالي مزدورن جو ڏينهن ملهائڻ سان ڇا هڙ حاصل؟. انهي مزدورن ويچارن کي هڪ وقت جو ڍئو به ميسر ناهي هن مهانگائي جي دور ۾! پر ڇا ڪجي.

سور ڪهڙا ڀلا سلي “خادم”،

ڄڻ ته جيئري قبر ۾ رهندو آهي.

خادم کي سور گنج آهن جيڪي سور هو پنهنجي قلم ذريعي ڊائري تي اُتاريندو رهي ٿو. هو لکي ٿو ته مونکي سورن ساڻو ڪري ڇڏيو آهي، مان ڄڻ جيئري قبر ۾ آهيان.

اداس لنڊ  اداس جو اصل نالو سڪندر علي لنڊ آهي. سندس جنم پهرين جنوري 1973ع ڌاري ڳوٺ خان جي ڪُور ۾ ٿيو. اداس لکڻ جي شروعات 1995ع ۾ ڪئي. سندس مواد سنڌ جي مشهور رسالن ۽ اخبارن جي زينت بڻيو.

سندس شاعري مان ڪجھ چونڊ:

تنهنجي پيار ۾ چرين جيان،

آڱريون  “اداس” ٿو ڳڻي.

اداس جيان هر عاشق چريو هوندو آهي. ڪڏهن ڪڏهن ڪنهن سوچ ۾ ٻُڏي چرين جيان آڱريون ڳڻڻ شروع ڪندا آهن ته هاڻ ڇا ڪجي پرين ڪڏهن ٿو ديدار ڪرائي! اداس به ڪنهن جي پيار ۾ ڏينهن اڱرين تي ڳڻڻ جو اعتراف ڪري ٿو. سندس شاعري دل کي ڇهندڙ محسوس ٿي رهي آهي.

بس گھرڻ سان نه ملندي آزادي،

سر سان  ٻڌڻو  پيو  ڪفن آهي.

سندس غزل جون سٽون ڪيڏيون نه جذبات مان لکيل آهن. سندس خون ۾ جنون آهي. ديس جي آزادي لاء! هر وقت سر سان ڪفن ٻڌي هلڻ جو وچن پڻ ڪري رهيو آهي. سندس هنن سٽن مان شاعر جو جوش جذيو عيان آهي. آئون ساڻس سهمت آهيان. مان بار بار سندس اُهي سٽون لبن تي پُڪاريندو رهان ٿو.

زين کوسو جو اصل نالو زين العابدين کوسو آهي. سندس جنم 5 سيپٽمبر 1971ع ۾ ڳوٺ چينجاڻي ۾ ٿيو. زين لکڻ جي شروعات 87/1986ع کان ڪئي. هن وقت به سوشل ميڊيا تي مسلس. سندس شاعري مان ڪجھ چونڊ ڪجي ٿي،

يادن کي ساري “زين” رنو آ،

موُثر تحريرون ۽ تنهائي.

زين به راقم الحروف جيان يادن جي ور چڙهي ويو آهي. تڏهن ته پنهنجي قلم سان پاڻ ئي پيار ۾ اعترافي سٽن ۾ پنهنجي ماضي جي يادن جو ذڪر ڪري سڄڻ کي ساريندي اکين مان لڙڪن جون قطارون لاڙي رهيو آهي. پنهنجي پريت کي ياد ڪري ڪري ڪيتريون ئي تحريرون لکي چُڪو. بس هاڻ هن وٽ تحريرون ۽ تنهائي باقي بچيا آهن.

منجھ حويلي سوچي سپنا،

ٻاهر   پهرا   خالي   خالي.

ڇا ته ڪمال جي بند سرجيو اٿس جيڪو بار بار پڙهڻ تي دل چوي ٿي. زين لکي ٿو حويلي اندر پهرن ۾ پوريل قيد گوري جي سوچن ۽ سپنن تي ڪنهنجو به وس نٿو هلي ۽ هوء پنهنجي پرين کي سپنن ۽ سوچن ۾ ساريندي رهي ٿي.

زين کوسو به نوجوان ٽھي جي سمورن شاعرن سان ڪلوڪلهي ۾ ملائي پنھنجي ادبي سفر کي روان دوان رکيو اچي. کيس ڪڏھن ڪڏھن منھنجو سوشل ميڊيا ذريعي رابطو ٿيندو رهندو آھي. زين تمام پيارو ماڻھو آھي. ڪتاب وڻ وڻ منجهان واس جو مرتب پڻ آهي.

گهايل لغاري: گهايل لغاري جو اصل نالو غلام حيدر لغاري آھي. سندس جنم 15 نومبر 1976ع تي ڳوٺ بچل لغاري، تعلقه جوهي، ضلعي دادو ۾ ٿيو. گهايل لغاري جو ادبي سفر به پراڻو آھي. گهايل پاڻ لکي ٿو تي هن لکڻ جي شروعات 1990 ۾ ڪئي. انهي وقت کان هن وقت تائين جوڙ ڪبو ته ڪل 29 سال ٿيندا. مطلب ته گهايل کي سنڌي ادب جي خدمت ڪندي 29 سال گذري چڪا آھن. هن وقت گهايل سان منھنجي سوشل ميڊيا جي معرفت واسطو ٿيو آھي. سندس شاعري توڙي سندس مرتب ڪيل گڏيل شاعري جي مجموعي کي پڙھي خوشي محسوس ڪري رهيو آھيان.

سندس شاعر مان ڪجھ چونڊ:

 يادن جو پڙلاءُ ڏئي ويو،

گهرو گهرو گهاءُ ڏئي ويو.

گهايل کي ايترا گهاءُ مليا آهن جو هن پنھنجو تخلص ئي گهايل رکي ڇڏيو. کيس يادن جو پڙلاءُ به گهرو گهاءُ ڏنو آھي. سندس شاعري ۾ درديلا احساس اوتيل آھن. سندس شاعري مان ائين محسوس ٿي رهيو آھي ته گهايل سدائين دردن جي گهيراءُ ۾ رهيو آھي.

 مان سدائين مست مست ٿو رهان،

  تنھنجي اک جي شراب خاني ۾.

گهايل پاڻ پنھنجي شاعري ۾ پنھنجي قلم سان جيڪو اعتراف ڪيو آھي اُھو ڪنھن کان لڪل ناهي. مان ساڻس جڏھن به مخاطب ٿيو آھيان ته هو مونکي مست الست ماڻھو ٿو لڳي. هو پنھنجي هنن سٽن ۾ پنهنجي محبوب سان مخاطب ٿيندي ڪھڙي نه ادا سان چوي ٿو ته آئون سدائين لاء تنھنجي خاطر مست رهان ٿو. سو به تنھنجي اک جي شراب خاني ۾! واھ واھ ڇا ته سندس تخليق ٿيل سٽون آھن!!

اڄ جي دور ۾ سنڌي ادب ۾ کوڙ اھڙا ليکڪ جن گڏيل شاعري جا مجموعا آندا آھن انهن مجموعن کان پوء جيڪو احساس ميرل سهتي طرفان فيس بڪ تي تعارفي سلسلو هليو اُھو به انهي ساڳي سلسلي جي ڪڙي آھي. منھنجي مشاهد توڙي مطالعي موجب اُھو هن وقت جو رڪاڊ جوڙيندڙ ڪتاب آھي جنھن ۾ 300 شاعرن جي شاعري ۽ تعارف شامل آھي. خير سنڌي ادب ۾ هن وقت تائين گڏيل شاعري جي مجموعن جو به وڏو انگ شامل ٿي ويو آھي. انهي ساڳي سلسلي جي هي به هڪ ڪڙي ليکبي. هن ڪتاب جي خاص ڳالھ اُھا آھي ته هن ڪتاب جا مرتب ڪندڙ به ٻه شاعر آھن. هن ڪتاب جي ارپنا ڪاڇي جي سونهون ۽ سڃاڻپ طالب لغاري ۽ جاني اسحاق ملاح جي نانء ڪئي آھي ڪتاب "وڻ وڻ منجهان واس" جو مهاڳ سنڌ جي ناميواري شاعر علي دوست عاجز لکيو آھي اداري پاران ساجد سنڌي ڪتاب جو بيڪ پيج تي ڊاڪٽر مشتاق ڦل لکيو آھي. هي گڏيل شاعري جو ڪتاب سمبارا پبليڪيشن طرفان ڇپرائي پڌرو ڪيو ويو آھي.

مان دل سان ٿورائتو آھيان Lajpatmazloom Lajpat

 هلال پاڪستان جي اڄوڪي اخبار ۾ شايع ٿيو آھي.